Mưa kéo dài khiến chất lượng giảm sút, kéo theo giá bán bấp bênh, nhiều nông dân Đắk Lắk đứng ngồi không yên trước vụ thu hoạch. Ảnh: TL

Nỗi lo chất lượng và giá cả

Với khoảng 41.000 ha sầu riêng và sản lượng dự kiến 400.000 tấn trong năm nay, Đắk Lắk được xem là thủ phủ sầu riêng của cả nước. Thế nhưng, thời tiết thất thường với những cơn mưa lớn kéo dài suốt hai tháng qua, đúng vào giai đoạn chuyển hóa tinh bột thành đường của sầu riêng Ri6 và Musang King, đã giáng một đòn mạnh vào chất lượng trái.

Ông Đặng Phúc Quyền (xã Quảng Phú) không giấu được sự lo lắng: "Thời điểm này cây rất cần ánh nắng, nhưng mưa liên tục khiến cơm sầu riêng không thể lên đường, dẫn đến tình trạng bị sượng, nhão, nhạt vị". Hậu quả là sầu riêng Musang King từ 80.000-85.000 đồng/kg nay vắng bóng thương lái, còn Ri6 giảm từ hơn 40.000 đồng/kg xuống chỉ còn 27.000-30.000 đồng/kg. Thậm chí, nhiều vườn sầu riêng sượng nước đã bị thương lái "quay lưng" ngay sau khi kiểm tra.

Thương lái không "mặn mà" với sầu riêng sượng nước, khiến nông dân Đắk Lắk thêm phần thấp thỏm lo đầu ra cho vụ mùa. Ảnh: TL

Anh Phạm Văn Thắng, một thương lái lâu năm, xác nhận tình trạng ế ẩm của sầu riêng Musang King và sự sụt giảm liên tục của sầu riêng Ri6. "Năm nay các vườn sầu riêng Musang King gần như bị ế ẩm do bị sượng nước hàng loạt", anh Thắng chia sẻ. Thực trạng này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn là một hồi chuông cảnh báo về tính bền vững của việc canh tác sầu riêng tại địa phương.

Trong bối cảnh ảm đạm chung, sầu riêng Dona nổi lên như một điểm sáng đầy hy vọng. Nhiều vườn Dona vẫn giữ "phong độ" với mức giá 60.000-70.000 đồng/kg, thậm chí có vườn được trả 72.000 đồng/kg như của bà Nguyễn Thị Đua (xã Quảng Phú). Điều này cho thấy, không phải tất cả các giống sầu riêng đều chịu tác động tiêu cực như nhau trước biến đổi thời tiết và việc đa dạng hóa giống, chọn lựa những giống có khả năng thích ứng tốt hơn với điều kiện khí hậu địa phương là một hướng đi cần được cân nhắc.

Từ "thủ phủ sầu riêng" đến "thủ lĩnh nông nghiệp thông minh"

Tiến sĩ Hoàng Mạnh Cường, Trưởng bộ môn Lâm nghiệp và Cây ăn quả (Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên), chỉ ra rằng hiện tượng sượng múi đã diễn ra nhiều năm và nguyên nhân chính là do mưa hoặc tưới quá nhiều nước, cùng với việc bón phân đạm cao.

Thay vì chỉ thụ động chịu trận trước thiên tai, đây chính là lúc người nông dân Đắk Lắk cần "nâng cấp" tư duy sản xuất của mình. Tiến sĩ Cường nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát độ ẩm trong đất (duy trì 60-65%), chủ động đào mương rãnh thoát nước ở vùng trũng và đặc biệt là hạn chế phân bón đạm cao 60 ngày trước thu hoạch.

"Người nông dân cần rút kinh nghiệm, phải là một chuyên gia, một bậc thầy trên chính vườn cây của mình, thay vì quá tin vào kinh nghiệm cá nhân hay những thông tin truyền miệng”, Tiến sĩ Cường khuyến nghị. Điều này không chỉ đòi hỏi sự học hỏi và áp dụng khoa học kỹ thuật một cách bài bản mà còn cần sự đầu tư vào các công cụ giám sát độ ẩm, hệ thống tưới tiêu thông minh để chủ động hơn trước những diễn biến thời tiết phức tạp.

Ngoài giải pháp kỹ thuật, Tiến sĩ Cường còn đề xuất một giải pháp mang tính chiến lược hơn: Sự vào cuộc của chính quyền để xây dựng lịch thời vụ chung và áp dụng quy trình sản xuất đồng bộ. Điều này sẽ giúp chuẩn hóa chất lượng sầu riêng Đắk Lắk, nâng cao giá trị thương hiệu và mở rộng cơ hội xuất khẩu.

Để hạn chế tình trạng sượng cơm, việc kiểm soát độ ẩm đất và điều chỉnh phân bón là yếu tố then chốt. Các chuyên gia khuyến cáo nông dân cần chủ động áp dụng khoa học kỹ thuật. Ảnh: TL

Hiện tượng sầu riêng sượng múi không chỉ là một thách thức trước mắt mà còn là cơ hội để toàn ngành sầu riêng Đắk Lắk nhìn nhận lại thực trạng, chuyển đổi mạnh mẽ từ sản xuất tự phát sang sản xuất có quy hoạch, ứng dụng công nghệ cao và liên kết chuỗi giá trị. Chỉ khi đó, "nỗi lo" về sầu riêng sượng nước mới có thể biến thành "đòn bẩy" cho một nền nông nghiệp sầu riêng thịnh vượng và bền vững trong tương lai.

Theo báo Thanh Tra